Türk Telekom Güncel | Sayı 06

Ayların Öyküsü TÜRK TELEKOM GÜNCEL I 49 48 I TÜRK TELEKOM GÜNCEL Yaşam KELİMELER Şubat: Süryanice “Şabat” sözcüğünden Türkçeye geçmiştir. “Dinlenilen gün” anlamına gelen şabat, tarım toplumu olan Anadolu Süryanilerinin bu ayda mevsimden dolayı tarımsal faaliyet göstermeyip, evlerinde kışın bitmesini beklemesinden kaynaklanıyor. 4 yılda bir 29, geri kalan yıllarda 28 gün çekmesi ise Roma tarihine dayanmaktadır. Şöyle ki; Roma İmparatoru Jül Sezar, kendi ismini verdiği temmuz (july) ayının diğer aylardan fazla olmasını ister ve şubat ayından 1 gün alınır. Sonradan Roma’nın başına geçen imparator Augustus da kendi ismini verdiği ağustosun 31 gün olmasını ister ve şubattan 1 gün daha alınır. Mart: Antik Roma’da mart ayının adı, Roma savaş tanrısı “Martius” idi. Ocak ve şubat ayları savaşmak için uygun olmadığından Roma takviminin ilk ayı mart ayı idi. Sonradan Sezar Dönemi’nde ayların dizilişi günümüzdeki halini almıştır. Nisan: Nisan sözcüğü Farsça, Süryanice, Sümerce, Akadca ve İbranice gibi birçok dilde “ilk meyveler” anlamına gelmektedir. April sözcüğünün ise çiçek açmak, çiçek açmaya başlayan mevsim anlamlarına gelen Latince “aperire-aprilis”ten geldiği sanılmaktadır. Mayıs: Mayıs adı, Roma bereket Tanrıçası Bona Dea ile birlikte tanımlanan, Yunan Tanrıçası “Maia’nın ayı” anlamında Latince “maius mensis”ten gelmektedir. Haziran: Süryanicede “hazuran” kökünden gelir ve sıcak anlamını taşır. Bu ay için sıcakların başladığı zaman anlamında kullanılmıştır. Roma’daki adı Junius olup, Jüpiter’in eşi, Roma tanrıçası Juno’dan gelmektedir; gençlik, genç anlamlarına gelir. Günlük hayatta sıklıkla kullandığımız ay isimlerinin nereden geldiğini hiç merak ettiniz mi? İlginç öyküleriyle ay isimlerinin etimolojik kökeni sizlerle! Fatih Alsancak Ticari Analiz ve Risk Yönetimi Kıdemli Uzmanı Fatih Alsancak’ın kaleme aldığı “Bildiğin Gibi Değil” kitabı “İçimizdeki Yazarlar” projesi kapsamında Türk Telekom çalışanlarıyla buluştu. Ay isimlerinin kökeni Roma takvimine dayanır. Roma takvimi ilk zamanlar 10 aydan oluşuyordu ve takvimmart ayından başlıyordu. Daha sonra Januarius ve Februarius’un eklenmesiyle takvim bugünkü halini almıştır. Ocak: Bildiğimiz “ateş yakılan yer, ev, yuva” sözcükleriyle bağlantılı olup ocakların yakıldığı; günlerin dışarıda değil de, ocaklarda (evlerde) geçirildiği soğuk ay anlamını taşımaktadır. Bizde dil inkılabına kadar, Arapçada ocak anlamına gelen “kânun” veya “kanunisani” kullanılırdı. Eski Roma’daki ismi ise Roma mitolojisinde bir tanrı olan Januarius idi. Temmuz: Eski Türkçede “çok sıcak, cehennem” anlamına gelen “tamuz” sözcüğünden, Eski Babil’de ise Akatça üreme ve bereket tanrıçası Tammūz sözcüğünden gelmektedir. Roma takviminde ilk adı Quintilis iken daha sonra, Roma İmparatoru Julius Sezar’a ithafen “Julius (July)” adı verilmiştir. Ağustos: Şubat bölümünde belirtilen hikâyesine ilaveten; İmparator Octavianus’un unvanı olan Augustus’tan gelir. Octavianus, en görkemli icraatlarından biri olan İskenderiye’nin fethini bu ayda gerçekleştirince Sezar Dönemi’nde Sextilis (altıncı ay ∞ six) olan bu ayın ismi Augustus’a çevrilmiştir. Yukarıda da belirttiğimiz üzere, Roma takviminin ilk ayı mart idi. 2 4 5 6 7 8 3 1