Türk Telekom Güncel | Sayı 03

u Öğrencilerin yüzde 74’ü robotların ofiste ve fabrikada insanın işini elinden alacağını düşünürken, yüzde 26’sı bu düşünceye katılmıyor. Dünya yarış içinde Bu anket sonucundan da yola çıkarak sürekli gündeme gelen “Yapay zeka iyi mi, kötümü?” sorusunun arkasındaki gerekçeler neler? Tesla ve Space X’in kurucusuElonMusk, mart ayında hayatını kaybeden ünlü İngiliz fizikçi StephenHawking veMicrosoft’un kurucusuBill Gates gibi teknoloji dünyasına yön veren isimler, yapay zekanın kötü ellere düşmesi sonucunda çok trajik sonuçlara neden olabileceği uyarısını yapıyor. Uyarının temelinde yapay zekayla donatılanmakinelerin katil robota dönüşeceği ve kendi inisiyatifini ele alarak insandan bağımsız şekilde hareket edebileceği düşüncesi yatıyor. Geçtiğimiz aylarda Türkiye’yi ziyaretlerinde görüştüğüm CaliforniaÜniversitesi bilgisayar mühendisliği profesörü Stuart J. Russell ve İngiltere’deki SheffieldÜniversitesi robotik ve yapay zeka profesörüNoel Sharkley de benzeri endişeleri taşıdıklarını anlattı. 2050’de 150 binden fazla yeni iş gücü sağlaması beklenen, hızla büyüyen İnsansızHava Aracı (İHA- drone) sektörünün yapay zeka sayesinde katile dönüşebileceği uyarısını yapan Russell, İHA’ların saldırı düzenlemek için kullanılabileceğini ve bir anda binlerce insanın ölmesine neden olabileceğini söylüyor. Sharkley de yapay zeka konusunda asıl sorumluluğun insanda olduğuna vurgu yaparak, “Robotların kendi amaçları doğrultusunda bir farkındalığı veya bir amaçları yok. Yani böyle bir korkuyla uykularımkaçmıyor. Ancak asıl endişem insanların robotları nasıl kullanacağı ve bu robotların eylemlerinden dolayı sorumluluğu kimin alacağıyla ilgili” yorumunu yapıyor. Özellikle askeri alandaki uluslararası yarışınABD-Çin-Rusya arasında “Terminatör” yaratma distopyasına varacağı endişesi, teknoloji uzmanları tarafından sıklıkla dile getirilirken, bu ülkelerin teknoloji devleriyle anlaşmalar imzalayarak askeri alanda ciddi yatırımlar yaptığına ilişkin haberler geliyor. Bu haberlere konu olan projelerin birkaçından örnekler verelim: ABDOrdusuAraştırma Laboratuvarı’nda (ARL) geliştirilenyeni yazılım, insanlarınyüzünükaranlıkta veyabir duvarınarkasındabile tanıyabiliyor. Eğer yüzünüz “arananlar” listesindeyseABD ordusuna ait bir devriye veya izleme aracına yerleştirilenbuyazılım, saklanan kişiyi biledeliğindençıkarabilecek. Yapay zeka teknolojisini devlet politikası haline getirerek geçenyıl “YeniNesil YapayZeka GelişimPlanı”nı açıklayanÇin’in ise yapay zekalı bir nükleer denizaltı inşa etmeye başladığı uluslararasımedyada yayınlananhaberler arasında yer alıyor. Birkaç yıl içinde 150milyar dolarlıkyapay zeka endüstrisi yaratarak2030’dabu alandamerkez üs olmayı hedefleyenÇin, hemaskeri hemde özel sektörde teşviklerle yapay zeka yarışındaüstünlük sağlamaya çalışıyor. Gelişmeler şaşırtıyor Teknoloji devlerinin üzerinde çalıştığı bazı projelerse bize gelecekteki dünyanın nasıl olacağı yönünde ipuçları verirken, yapay zekanın tahminlerin dışında şeyler yapabileceğini gösteriyor. Facebook’un yapay zeka araştırması laboratuvarında geliştirilen ve kendi kendine öğrenen chatbot’lar, geçen yıl İngilizce’yi bırakıp kendi ürettikleri dilde konuşmaya başlamış, konuşmaları anlayamayan araştırmacılar programı bitirmek zorunda kalmıştı.  Yapay zekaya en çok yatırımyapan teknoloji devlerindenGoogle’ınmayısta çıkardığı Duplex isimli sesli asistan uygulamasıysa, telefonda konuştuğu insanları çok iyi bir şekilde anlayabildiği gibi, insan olduğu konusunda ikna edebildi. Duplex, telefonda bir restorana ve bir kuaför salonuna yaptığı iki görüşmede insansı sesli tepkileriyle karşısındakileri insanla konuşturduğuna inandırdı.  Massachusetts Teknoloji Enstitüsü (MIT)Medya Laboratuvarı’nda geliştirilen, kulaklığı andıran yapay zekalı bir cihazsa kişinin konuşmadan, aklından geçenleri bilgisayara dökmesini sağlıyor. AlterEgo isimli bu cihaz, ayrıca size sorulan bir sorunun cevabını internette arayarak birkaç saniye içinde vermenizi de sağlıyor. ALPHA isimli yapay zeka uygulamasıysa ABDHavaKuvvetleri’nden bir albayla simülasyonmücadelesine girerek it dalaşında usta pilotu yenmeyi başardı. Yapay zekanın öngörme kabiliyeti, albay pilotun hamlelerini ustaca tahmin etmesini sağlamakla kalmadı, manevralarında çok daha hızlı davranıp çok daha hızlı kararlar verdi. Yapay zeka teknolojileri küresel yatırımların dördüncü kalemini oluşturan sağlık sektöründe de çok olumlu sonuçlar veriyor. Kanser teşhisinde şimdilik doktor yerine değil, “doktorun kararına yardımcı olan” sonuçlar çıkaran yapay zekayla ilgili son önemli gelişmemayıs ayında bir cilt kanseri araştırmasında ortaya çıktı. Almanya, ABDve Fransa’dan bilim insanlarının 100 binden fazla görseli izleterek eğittiği bir algoritma, cilt kanserindeki teşhisi insandan daha doğru yapabildi. En bilindik derin öğrenme yöntemi olan evrişimsel sinir ağları (Convolutional Neural Network- CNN), kanser teşhisinde yüzde 95 oranda başarılı olurken, dermatologların başarı oranı yüzde 86.6 oranında oldu. Yapay zeka kullanım oranları ABD’deki BCG GAMMA isimli analitik ve veri bilimi danışmanlık şirketi ve Ipsos Pazar araştırma şirketinin ortaklaşa gerçekleştirdiği; ABD, İngiltere, Kanada, Çin, Fransa, İspanya ve Almanya’da 7 bin çalışanın katıldığı ankete göre; yapay zeka kullanım oranları şöyle: Yapay zeka en çok; %20 %19 %18 oranında üretimde, oranında perakendede, oranında hizmet sektöründe  ABD’de Çin’de Kanada’da İngiltere’de İspanya’da Fransa’da %24 %20 %18 %16 %15 %26 %31 Almanya’da Çin, yapay zekalı denizaltı üretiyor. Tekno YAPAY ZEKA Duplex AlterEgo kullanılıyor. Türkiye hıza ayak uyduruyor T ürkiye de hem kamusal hem de özel sektör alanında yapay zeka teknolojilerinden faydalanmaya ve milli ürünler geliştirerek ülkeye katma değer sağlamaya çalışıyor. Haziran ayında Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu’nun (TÜBİTAK) yapay zeka destekli insansı robot çalışmasına başlayacağı duyuruldu. Türkiye’de yapay zeka yatırımları yapan şirketler, start-up’lar ve akademisyenleri bir araya getiren sivil toplum kuruluşları da son yıllarda oluşmaya başladı. Türkiye’nin en geniş katılımlı yapay zeka oluşumu Deep Learning Türkiye Topluluğu, Ağustos 2017’de kurulmasına rağmen 800’ü aşan üye sayısına ulaştı. Gönüllü bir topluluk olan Deep Learning Türkiye Topluluğu, özellikle öğrencilerin bu konuda kendisini geliştirmek için ücretsiz hizmet ve açıl platform kurdu. Türkiye Yapay Zeka İnisiyatifi (TRAI) de her ay düzenli olarak düzenledikleri toplantılarda sektörün önde gelen isimlerini bir araya getiriyor. TRAI, yapay zeka üzerine çalışanlarla çalışmak isteyen öğrencilere kapısını açarak sektörün gelişmesini sağlıyor. AlterEgo kulaklık aklınızdan geçenleri bilgisayara döküyor. TÜRK TELEKOM GÜNCEL I 49 48 I TÜRK TELEKOM GÜNCEL